Справаздачная канферэнцыя пярвічнай прафсаюзнай арганізацыі дзяржаўнай установы «Рэспубліканскі цэнтр па гідраметэаралогіі, кантролю радыеактыўнага забруджвання і маніторынгу навакольнага асяроддзя» адбылася 4 мая 2021 года. На разгляд прафсаюзнай канферэнцыі была ўнесена наступная павестка дня: - Справаздача аб рабоце прафсаюзнага камітэта першаснай прафсаюзнай арганізацыі дзяржаўнай установы «Рэспубліканскі цэнтр па гідраметэаралогіі, кантролю радыеактыўнага забруджвання і маніторынгу навакольнага асяроддзя» і аб падвядзенні вынікаў выканання калектыўнай дамовы Белгідрамета за 2020 год. - Справаздача аб працы рэвізійнай камісіі першаснай прафсаюзнай арганізацыі за 2020 год. - Аб выкананні каштарысу даходаў і выдаткаў прафсаюзнага бюджэту за 2020 год і зацвярджэнні каштарысу даходаў і выдаткаў прафсаюзнага бюджэту на 2021 год. Дэлегаты канферэнцыі прынялі актыўны ўдзел у абмеркаванні парадку дня. Са справаздачным дакладам выступіла старшыня першаснай прафсаюзнай арганізацыі Наталля Аляхновіч. У сваім дакладзе Наталля Аляксандраўна падрабязна асвяціла работу прафсаюзнага камітэта за справаздачны перыяд: рэгулярнасць правядзення пасяджэнняў, характар разглядаемых пытанняў, кантроль за прынятымі рашэннямі, расказала аб рабоце, якая праводзіцца па матывацыі прафсаюзнага членства з мэтай арганізацыйнага ўмацавання прафсаюзнай арганізацыі і многім іншым. Таксама яна праінфармавала прысутных у зале аб выніках выканання калектыўнай дамовы Белгідрамета за 2020 год. Па другім пытанні з дакладам рэвізійнай камісіі аб фінансава-гаспадарчай дзейнасці першаснай прафсаюзнай арганізацыі выступіў член рэвізійнай камісіі Уладзімір Міхайлавіч Бабок. Аб выкананні каштарысу даходаў і выдаткаў прафсаюзнага бюджэту за мінулы год дэлегатаў праінфармавала казначэй першаснай прафсаюзнай арганізацыі Наталля Мікалаеўна Суслава. Яна таксама азнаёміла дэлегатаў канферэнцыі з праектам каштарысу даходаў і выдаткаў прафсаюзнага бюджэту на 2021 год. Начальнікам Белгідрамета Аляксандрам Валер'евічам Канавальчыкам была дадзена станоўчая ацэнка дзейнасці прафсаюзнага камітэта. Ён у сваю чаргу прапанаваў прызнаць працу прафкама здавальняючай. Дэлегаты станоўча ацанілі працу прафкама, зацвердзілі справаздачу рэвізійнай камісіі і каштарыс даходаў і выдаткаў прафсаюзнага бюджэту на 2021 год. Асноўны пасыл праведзенай прафсаюзнай канферэнцыі: працягнуць працу, накіраваную на ўмацаванне і развіццё ўзаемадзеяння з наймальнікам у вырашэнні працоўных, сацыяльна-эканамічных праблем членаў калектыву праз калектыўна-дагаворную сістэму. У бягучым 2021 годзе ў прафсаюзнага камітэта ў перспектыве новыя планы па матывацыі ўступлення ў прафсаюз, па арганізацыі культурна-масавай і спартыўна-аздараўленчай работы, па развіцці інфармацыйнай палітыкі і сацыяльнага партнёрства на ўсіх узроўнях.

У красавіку сярэдняя па краіне тэмпература паветра склала +6,5°С, што на 0,8°С ніжэй за кліматычную норму. Такі і больш халодны красавік адзначаецца ў сярэднім па тэрыторыі краіны раз у 2-3 гады , а апошні раз –  у 2017 годзе. На працягу месяца тэмпературны рэжым быў неаднародным. У першай і трэцяй дэкадах сярэдняя тэмпература паветра была на 0,6 і 3,9°С ніжэй за кліматычную норму адпаведна, у другой дэкадзе – на 2,1°С вышэй за норму. За красавік у сярэднім па Беларусі выпала 35,7 мм ападкаў , што склала 92% кліматычнай нормы. Найбольшая сума ападкаў адзначана на тэрыторыі Магілёўскай вобласці – 40,2 мм або 101% нормы, найменшая - на тэрыторыі Гродзенскай вобласці – 29,4 мм або 75% нормы. Да пачатку красавіка скончылася фарміраванне максімальных узроўняў вады вясновай паводкі на Нёмане, Віліі, Заходнім Бугу і Бярэзіне. У першай палове красавіка сфармаваліся максімумы на Заходняй Дзвіне, Сожы і Прыпяці, а да канца месяца на Дняпры на ўчастку Орша – Магілёў. Значэнні максімальных узроўняў вады на названых вышэй рэках апынуліся блізкімі да сярэдніх значэнняў за шматгадовы перыяд назіранняў і некалькі ніжэй іх. У першай дэкадзе красавіка на большасці рэк назіраўся рост узроўняў вады, у выніку чаго на Прыпяці ў г.Петрыкаў і прытоку Сожа рацэ Проня ў в.Ляцягі ўзроўні вады на непрацяглы час перавышалі небяспечныя высокія адзнакі. У другой і трэцяй дэкадзе на рэках адбываўся ў асноўным спад узроўняў вады, у выніку чаго на Нёмане ў г.Гродна ўзровень вады апусціўся ніжэй за адзнаку, якая лімітуе суднаходства. На працягу месяца на асобных участках рэк басейнаў Заходняга Буга, Дняпра, Бярэзіны, Сожа і Прыпяці вада знаходзілася на пойме. Воднасць Заходняй Дзвіны, Дняпра, Бярэзіны, Сожа, Заходняга Буга і Прыпяці была блізкая да звычайнай для гэтага часу года і некалькі менш яе, а воднасць Нёмана, Віліі і Сожа ў г.Гомель на 40-60% менш за норму.

  У красавіку сярэдняя па краіне тэмпература паветра склала +6,5°С, што на 0,8°С ніжэй за кліматычную норму. Такі і больш халодны красавік адзначаецца ў сярэднім па тэрыторыі краіны раз у 2-3 гады , а апошні раз –  у 2017 годзе. На працягу месяца тэмпературны рэжым быў неаднародным. У першай і трэцяй дэкадах сярэдняя тэмпература паветра была на 0,6 і 3,9°С ніжэй за кліматычную норму адпаведна, у другой дэкадзе – на 2,1°С вышэй за норму. За красавік у сярэднім па Беларусі выпала 35,7 мм ападкаў , што склала 92% кліматычнай нормы. Найбольшая сума ападкаў адзначана на тэрыторыі Магілёўскай вобласці – 40,2 мм або 101% нормы, найменшая - на тэрыторыі Гродзенскай вобласці – 29,4 мм або 75% нормы. Да пачатку красавіка скончылася фарміраванне максімальных узроўняў вады вясновай паводкі на Нёмане, Віліі, Заходнім Бугу і Бярэзіне. У першай палове красавіка сфармаваліся максімумы на Заходняй Дзвіне, Сожы і Прыпяці, а да канца месяца на Дняпры на ўчастку Орша – Магілёў. Значэнні максімальных узроўняў вады на названых вышэй рэках апынуліся блізкімі да сярэдніх значэнняў за шматгадовы перыяд назіранняў і некалькі ніжэй іх. У першай дэкадзе красавіка на большасці рэк назіраўся рост узроўняў вады, у выніку чаго на Прыпяці ў г.Петрыкаў і прытоку Сожа рацэ Проня ў в.Ляцягі ўзроўні вады на непрацяглы час перавышалі небяспечныя высокія адзнакі. У другой і трэцяй дэкадзе на рэках адбываўся ў асноўным спад узроўняў вады, у выніку чаго на Нёмане ў г.Гродна ўзровень вады апусціўся ніжэй за адзнаку, якая лімітуе суднаходства. На працягу месяца на асобных участках рэк басейнаў Заходняга Буга, Дняпра, Бярэзіны, Сожа і Прыпяці вада знаходзілася на пойме. Воднасць Заходняй Дзвіны, Дняпра, Бярэзіны, Сожа, Заходняга Буга і Прыпяці была блізкая да звычайнай для гэтага часу года і некалькі менш яе, а воднасць Нёмана, Віліі і Сожа ў г.Гомель на 40-60% менш за норму.

27-28 красавіка 2021 года ў г.Масква праходзіла рабочая сустрэча спецыялістаў Белгідрамета, Расгідрамета і ФГБУ «НДЦ «Планета». Падчас сустрэчы былі абмеркаваны пытанні распрацоўкі і развіцця новай інфармацыйнай сістэмы ГІС «САЮЗ», якая ствараецца ў рамках мерапрыемства 4 «Удасканаленне сістэмы маніторынгу навакольнага асяроддзя Саюзнай дзяржавы з выкарыстаннем гідраметэаралагічных сродкаў дыстанцыйных назіранняў» праграмы Саюзнай дзяржавы «Развіццё сістэмы гідраметэаралагічнай бяспекі Саюзнай дзяржавы» на 2017-2021 гады. Сістэма, якая распрацоўваецца, дазволіць у рэжыме рэальнага часу атрымліваць інфармацыю з касмічных апаратаў гідраметэаралагічнага прызначэння аб стане навакольнага асяроддзя на сумежных тэрыторыях Рэспублікі Беларусь і Расійскай Федэрацыі (такую як: карціраванне паводак (у тым ліку на малых рэках), кантролю буйных скідаў (выкідаў) забруджвальных рэчываў, пажарнай абстаноўкі, стану расліннага покрыва і воднага асяроддзя, экалагічнага маніторынгу), што неабходна, у тым ліку для кантролю надзвычайных сітуацый прыроднага і тэхнагеннага характару. Акрамя таго, адбылося абмеркаванне праекта канцэпцыі праграмы Саюзнай дзяржавы ў сферы гідраметэаралогіі і сумежных з ёй абласцях на 2022-2026 гады. Дасягнуты дамоўленасці аб дапрацоўцы матэрыялаў, у тым ліку ў частцы ўдакладнення выканаўцаў і абгрунтавання запытаных аб'ёмаў грашовых сродкаў на выкананне запланаваных мерапрыемстваў.

  Дарагія калегі, сябры! Ад усёй душы віншую вас з 1 мая - Святам працы! 1 мая - свята для ўсіх, хто сваёй штодзённай працай стварае заўтрашні дзень для сваёй сям'і, росквіт і дабрабыт для сваёй краіны. Гэта свята аднолькава шануецца ўсімі пакаленнямі, і па праве можа лічыцца народным. Яно аб'ядноўвае ўсіх, хто любіць родны край і імкнецца сваёй плённай працай зрабіць яго ізабільны і шчаслівым. Шчыра жадаю вам моцнага здароўя, дабрабыту і поспехаў ва ўсіх пачынаннях на шчасце нашай Радзімы!  

Тэматычныя раздзелы выставы: Тэлекамунікацыйная і сеткавая інфраструктура: Тэхналогія Абсталяванне Рашэнне Паслуга IEM сістэмы і ERP платформы Галіновыя рашэнні Тэлевізійныя, мультымедыйныя і гульнявыя тэхналогіі Інструментальныя праграмныя сродкі Лічбавае выдавецтва і паліграфія Інтэрнэт тэхналогіі і паслугі Робататэхніка Тэхналогіі "разумнага горада" і "разумнай хаты" Сістэмы і тэхналогіі бяспекі (E-Security) Сістэмы аўтаматызаванага праектавання і кіравання Сучасныя тэхналагічныя Трэнды З інфармацыйным праспектам форуму можна азнаёміцца тут . Больш інфармацыі можна знайсці на сайце форуму .  

28 красавіка адзначаецца Сусветны дзень аховы працы . Дэвізы і лозунгі свята кожны год мяняюцца, усе яны звязаны з забеспячэннем і захаваннем бяспекі людзей на вытворчасці - стварэнне бяспечных працоўных месцаў, памяншэнне колькасці выпадкаў траўміравання, павышэнне бяспекі пры працы са шкоднымі рэчывамі і г. д. Тэма Сусветнага дня аховы працы ў 2021 годзе: прадбачыць крызіс і быць гатовым да яго – інвеставаць цяпер у адэкватныя сістэмы аховы працы. Пандэмія COVID-19 паставіла ўлады, працадаўцаў, работнікаў і ўсё насельніцтва ў цэлым перад тварам беспрэцэдэнтных выклікаў, спароджаных гэтым вірусам і яго шматлікімі наступствамі для сферы працы. Сусветны дзень аховы працы прысвечаны стратэгіям умацавання нацыянальных сістэм аховы і бяспекі працы (АБП) у мэтах павышэння іх устойлівасці перад тварам як цяперашняга, так і будучых крызісаў, улічваючы ўрокі мінулага і вопыт, назапашаны ў сферы працы. Пандэмія COVID-19 стала набываць рысы глабальнага крызісу з пачатку 2020 года, паўсюдна аказваючы глыбокі ўплыў. Пандэмія закранула практычна ўсе аспекты сферы працы, пачынаючы з рызыкі перадачы віруса на вытворчасці і заканчваючы рызыкамі, якія тычацца аховы і бяспекі працы (АБП), якія ўзніклі ў выніку мер процідзеяння распаўсюджванню віруса. Так, пераход на новыя формы арганізацыі працы - напрыклад, паўсюднае прымяненне аддаленага рэжыму працы - прынёс работнікам не толькі мноства новых магчымасцяў, але і патэнцыйныя рызыкі, звязаныя з АБП, у прыватнасці, рызыкі псіхасацыяльнага характару і рызыкі гвалту. Сусветны дзень аховы працы 2021 прысвечаны аптымізацыі элементаў сістэмы АБП, як гэта прадугледжана канвенцый 2006 года Аб асновах, якія садзейнічаюць бяспецы і гігіене працы (№187). У дакладзе да Сусветнага дня аховы працы разглядаецца, як цяперашні крызіс высвяціў важнасць умацоўваць сістэмы АБП у тым ліку медыцынскія службы, адначасова на нацыянальным узроўні і на ўзроўні прадпрыемстваў. Сусветная арганізацыя права (МАП) выкарыстоўвае Сусветны дзень аховы працы для таго, каб прыцягнуць увагу да гэтай тэмы і стымуляваць дыялог аб значэнні стварэння адэкватных сістэм АБП і інвестыцый у іх, прыцягваючы для гэтага вопыт процідзеяння і прадухілення распаўсюджвання COVID-19 на вытворчасці, назапашаны ў розных краінах і рэгіёнах. Ва ўсіх рэгіёнах свету ўрада, прафсаюзныя арганізацыі, арганізацыі працадаўцаў і спецыялісты ў галіне аховы працы арганізуюць мерапрыемствы да Сусветнага дня аховы працы: канферэнцыі, круглыя сталы, віктарыны, месячнік бяспекі, конкурсы малюнкаў, плакатаў, прафесійнага майстэрства і іншыя. Белгідрамет падтрымлівае ініцыятыву МАП у перыяд з 26 па 30 красавіка 2021 года правесці інфармацыйна-тлумачальную кампанію, прысвечаную Сусветнаму дню аховы працы. З гэтай мэтай у Белгідрамеце быў распрацаваны План мерапрыемстваў дзяржаўнай установы «Рэспубліканскі цэнтр па гідраметэаралогіі, кантролю радыеактыўнага забруджвання і маніторынгу навакольнага асяроддзя» па правядзенні «Тыдня нулявога траўматызму», у які ўвайшлі наступныя мерапрыемствы: - Правядзенне Дня аховы працы; - Размяшчэнне ў кутках па ахове працы інфармацыі аб правядзенні «Тыдня нулявога траўматызму» Сусветнага дня аховы працы на тэму «Прадбачыць крызіс і быць гатовым да яго – інвеставаць цяпер у адэкватныя сістэмы аховы працы» і наглядна-выяўленчую інфармацыю аб бяспечных метадах і прыёмах працы; - Размяшчэнне інфармацыі аб правядзенні «Тыдня нулявога траўматызму» Сусветнага Дня аховы працы на сайце Белгідрамета; - Правядзенне заняткаў з работнікамі з тлумачэннем іх абавязкаў па стварэнні бяспечных умоў працы на кожным працоўным месцы; - Удзел у семінары, прысвечаным Сусветнаму дню аховы працы ў ДУА «Рэспубліканскі цэнтр дзяржаўнай экалагічнай экспертызы і павышэнні кваліфікацыі кіруючых работнікаў і спецыялістаў» Спадзяемся, што праведзеныя мерапрыемствы будуць спрыяць прадухіленню няшчасных выпадкаў, зніжэнню верагоднасці захворванняў на працоўных месцах. 

27 красавіка 2021 года ў Белгідрамеце прайшла сустрэча прадстаўнікоў Белгідрамета і Рэспубліканскага цэнтра кіравання і рэагавання на НС. На сустрэчы абмяркоўваліся пытанні ўзаемадзеяння дзвюх арганізацый. У рамках абмеркавання былі закрануты пытанні зруху тэрмінаў прадастаўлення папярэдняга прагнозу вясновай паводкі і прагнозу гарымасці. Абмяркоўвалася магчымасць штомесячнага прадастаўлення Белгідраметам прагнозу надвор'я на месяц і тэрміны яго прадастаўлення. У мэтах маніторынгу абстаноўкі на водных аб'ектах краіны было разгледжана пытанне па распрацоўцы гідралагічнай мадэлі рэк краіны, а таксама абсталяванне рачной сеткі аўтаматызаванымі гідралагічнымі пастамі. Акрамя таго, Белгідрамету было прапанавана разгледзець пытанне сумеснага ўдзелу ў рэалізацыі мерапрыемстваў трэцяга этапу праграмы па прадухіленні, гатоўнасці і рэагаванні на стыхійныя і антрапагенныя бедствы ў краінах Усходняга партнёрства (PPRD East 3) у частцы адаптацыі мадэлі EFAS да беларускіх умоў.

Паважаныя ўдзельнікі ліквідацыі наступстваў аварыі на Чарнобыльскай АЭС! Мінула ўжо 35 гадоў з таго дня, калі выбух рэактара на Чарнобыльскай АЭС стаў новым пунктам адліку ў гісторыі развіцця ўсёй чалавечай цывілізацыі. Наступствы чарнобыльскай катастрофы закранулі многія краіны, але ў найбольшай ступені пацярпелі Беларусь, Украіна і Расія. Зонай радыеактыўнага забруджвання стала амаль чвэрць тэрыторыі, на якой пражывала пятая частка насельніцтва нашай краіны. Дзесяткі тысяч чалавек былі адселены з найбольш забруджаных раёнаў, мільёны людзей падвергліся ўздзеянню нізкіх доз радыяцыі. Для Беларусі чарнобыльская трагедыя стала нацыянальным бедствам. Штогод 26 красавіка ўвесь свет успамінае аб ахвярах і цяжкіх наступствах Чарнобыльскай катастрофы, успамінае пра тых, хто не шкадуючы здароўя і жыцця, стаў на барацьбу з радыяцыйнай стыхіяй. Белгідрамет памятае пра ўсіх сваіх супрацоўніках, якія прымалі ўдзел у ліквідацыі наступстваў аварыі на ЧАЭС. Дзякуем Вам за добрасумленную працу і праяўленую мужнасць. Жадаем здароўя, шчасця і дабрабыту Вам і вашым блізкім! АВАРЫЯ НА ЧАЭС-КОМПЛЕКС ЭКАЛАГІЧНЫХ І САЦЫЯЛЬНА-ЭКАНАМІЧНЫХ ПРАБЛЕМ 26 красавіка 1986 года – фатальны дзень, калі выбух рэактара на Чарнобыльскай АЭС стаў новым пунктам адліку ў гісторыі развіцця ўсёй чалавечай цывілізацыі. Гэтая катастрофа нанесла Беларусі сур'ёзны ўдар па ўсіх сферах жыццядзейнасці чалавека. У выніку аварыі радыеактыўнаму забруджванню цэзіем-137 з узроўнямі больш за 37 кБк/м2 (1 Кі/км2) падвергнуліся 23% тэрыторыі Рэспублікі Беларусь (46,45 тыс.км2), стронцыем-90 з узроўнямі больш за 5,55 кБк/м2 (0,15 Кі/км2) - 10% тэрыторыі (21,1 тыс. км2), ізатопамі плутонію з узроўнямі больш за 0,37 кБк/м2 (0,01 Кі/км2) - амаль 2% тэрыторыі (каля 4,0 тыс. км2). Пагаршэнне здароўя насельніцтва, дысбаланс сацыяльнай сферы, прамысловасці, сельскай гаспадаркі, будаўнічага комплексу, транспарту, сувязі, жыллёва-камунальнай гаспадаркі, забруджванне мінеральна-сыравінных, водных, лясных і іншых рэсурсаў, а таксама дадатковыя выдаткі, звязаныя з ажыццяўленнем мер па перасяленню, ліквідацыі і мінімізацыі наступстваў катастрофы, парушылі ўстойлівае сацыяльна-эканамічнае развіццё тэрыторый і нанеслі краіне шкоду, сумарны памер якога ў разліку на 30-гадовы перыяд ацэньваецца ў 235 млрд.долараў ЗША, што роўна 32-м бюджэтам рэспублікі 1985 года. У ліквідацыі наступстваў катастрофы на Чарнобыльскай АЭС разам з іншымі міністэрствамі і ведамствамі прымала ўдзел Беларускае рэспубліканскае ўпраўленне па гідраметэаралогіі і кантролю прыродных рэсурсаў (у цяперашні час – Дзяржаўная ўстанова «Рэспубліканскі цэнтр па гідраметэаралогіі, кантролю радыеактыўнага забруджвання і маніторынгу навакольнага асяроддзя» (Белгідрамет) Міністэрства прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя Рэспублікі Беларусь). Наяўная ў 1986 годзе сетка радыяцыйнага маніторынгу дазволіла ацаніць дынаміку ўзроўняў магутнасці дозы гама-выпраменьвання і канцэнтрацыі ёду-131 і цэзія-137 у паветры ў першыя дні пасля катастрофы на Чарнобыльскай АЭС. Пасля аварыі на Чарнобыльскай АЭС у Беларусі былі зроблены намаганні па ацэнцы радыеактыўнага забруджвання тэрыторыі і пашырэнні сеткі пунктаў назіранняў радыяцыйнага маніторынгу. Адразу ж быў арганізаваны адбор пробаў глебы на забруджаных тэрыторыях каля ЧАЭС. Для гэтых мэтаў у Маскве былі зафрахтаваны верталёты і набыты камплекты ахоўнага адзення. У 1986 годзе ў Інстытуце ядзернай энергетыкі АН БССР (цяпер - Дзяржаўная навуковая ўстанова «АІЭЯД-Сосны») была падрыхтавана першая карта радыеактыўнага забруджвання тэрыторыі рэспублікі цэзіем-137, у падрыхтоўцы якой прымалі непасрэдны ўдзел спецыялісты Белгідрамета. У 1987 годзе сумесна з маскоўскімі спецыялістамі праведзена экспедыцыя па абследаванні водных аб'ектаў, забруджаных у выніку аварыі на ЧАЭС. Экспедыцыя праводзілася на цеплаходзе Гомельскага параходства. У 1991 годзе быў прыняты Закон Рэспублікі Беларусь "Аб прававым рэжыме тэрыторый, якія падвергліся радыеактыўнаму забруджванню ў выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС". У гэты перыяд было арганізавана шырокамаштабнае правядзенне радыяцыйнага абследавання населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь, у тым ліку падворнага абследавання населеных пунктаў, размешчаных на радыеактыўна забруджаных тэрыторыях. Вынікі абследавання сістэматызаваліся, аналізаваліся і выкарыстоўваліся пры занаванню тэрыторыі рэспублікі па ўзроўнях радыеактыўнага забруджвання. Згодна з Законам Рэспублікі Беларусь "Аб прававым рэжыме тэрыторый, якія падвергліся радыеактыўнаму забруджванню ў выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС" не радзей за адзін раз на 5 гадоў на аснове ўдакладненых дадзеных абнаўляецца і зацвярджаецца Саветам Міністраў Рэспублікі Беларусь пералік населеных пунктаў і аб'ектаў, якія знаходзяцца ў зонах радыеактыўнага забруджвання, праект якога рыхтуюць спецыялісты Белгідрамета. Прынятае занаванне эфектыўна выкарыстоўваецца пры планаванні і правядзенні мерапрыемстваў па мінімізацыі наступстваў катастрофы на Чарнобыльскай АЭС і забеспячэнні радыяцыйнай бяспекі насельніцтва. Удакладненне радыяцыйнай абстаноўкі на тэрыторыі населеных пунктаў, размешчаных у зоне радыеактыўнага забруджвання, праводзіцца па цяперашні час. З 1987 года ў рэспубліцы праводзяцца рэгулярныя назіранні за радыеактыўным забруджваннем рэк Дняпроўскага басейна - Прыпяць, Днепр, Сож, Іпуць, Бесядзь. Аналіз дадзеных па дынаміцы ўзроўняў радыеактыўнага забруджвання вады ў кантраляваных рэках паказаў, што радыяцыйная абстаноўка на водных аб'ектах стабілізавалася, сярэднегадавыя канцэнтрацыі радыенуклідаў у перыяд 1987-2019 гг. вельмі значна зменшыліся і тэмпы іх зніжэння былі розныя для кожнай з рэк. Сярэднегадавыя ўзроўні цэзія-137 у вадзе р.Іпуць (г.Добруш) зменшыліся прыблізна ў 120 раз, у р.Бесядзь (в.Свяцілавічы) – у 31 раз, у р.Сож (г.Гомель) – у 130 раз, у р.Прыпяць (г.Мазыр) – у 125 раз, у р.Днепр (г.Рэчыца) - у 20 раз. У цяперашні час канцэнтрацыі цэзія-137 і стронцыю-90 у кантраляваных рэках значна ніжэй рэферэнтных узроўняў для пітной вады (10 Бк/л), устаноўленых гігіенічным нарматывам «крытэрыі радыяцыйнага ўздзеяння», зацверджаным пастановай Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 28 снежня 2012 №213, хоць у паверхневых водах большасці кантраляваных рэк актыўнасць гэтых радыенуклідаў усё яшчэ вышэй узроўняў, якія назіраліся да аварыі на Чарнобыльскай АЭС. Аднак, у малых і сярэдніх рэках, вадазборы якіх часткова знаходзяцца на тэрыторыі зоны адчужэння Чарнобыльскай АЭС, назіраецца больш высокае ўтрыманне радыенуклідаў у параўнанні з іншымі кантраляванымі рэкамі. З 1992 года вядуцца работы па вывучэнню працэсаў вертыкальнай міграцыі радыенуклідаў у розных тыпах глеб на ландшафтна-геахімічных палігонах. Вынікі радыяцыйнага маніторынгу глеб паказваюць, што наяўнасць геахімічных бар'ераў (магутных слаёў дзёрну, перегнойных гарызонтаў, праслойкі гліністых мінералаў, якія фіксуюць радыёнукліды і перашкаджаюць іх пранікненню ў больш глыбокія слаі глебы) абумоўліваюць нізкую інтэнсіўнасць міграцыйных працэсаў на глебах, якія падвяргаліся механічнай апрацоўцы з моманту Чарнобыльскай аварыі. Асноўная доля запасу радыенуклідаў цэзія-137 і стронцыю-90 знаходзіцца ў верхнім 10-ці сантыметровым слое ўсіх даследаваных глеб. У глебах зямель сельскагаспадарчага прызначэння практычна ўвесь запас радыенуклідаў знаходзіцца ў 20-25-ці сантыметровым апрацоўваным слое глебы. Праведзеныя ахоўныя меры ў аграпрамысловым комплексе пасля Чарнобыльскай аварыі (памяншэнне забруджвання прадукцыі раслінаводства за кошт дыферэнцыраванага рэгулявання мінеральнага харчавання, прымяненне новых формаў угнаенняў, тэхналагічны падзел кармоў у залежнасці ад ступені іх забруджвання радыенуклідамі, нармаванне рацыёнаў буйной рагатай жывёлы з выкарыстаннем дабавак, якія зніжаюць утрыманне радыенуклідаў у малацэ і інш.) былі высокаэфектыўнымі, паколькі не толькі прадухілілі каля 40% калектыўнай унутранай дозы апраменьвання, але і спрыялі стварэнню фундаменту ўрадлівасці глеб, які гарантуе вытворчасць нарматыўна-чыстых прадуктаў харчавання на перспектыву. Важнай задачай стала выкарыстанне сучасных метадаў аўтаматызаванага кантролю і маніторынгу радыяцыйнай абстаноўкі, якія адказваюць міжнародным патрабаванням. На базе Белгідрамета створаны і функцыянуюць 4 аўтаматызаваныя сістэмы радыяцыйнага кантролю (далей АСРК-1,-2,-3,-4), якія размешчаны ўздоўж межаў рэспублікі і забяспечваюць аператыўны радыяцыйны кантроль у зонах уплыву Чарнобыльскай, Смаленскай, Ровенскай, Ігналінскай АЭС. Больш дасканалая аўтаматызаваная сістэма кантролю радыяцыйнай абстаноўкі створана і ў раёне размяшчэння Беларускай АЭС. Сёння, праз 35 гадоў пасля Чарнобыльскай аварыі, радыяцыйная сітуацыя на забруджаных тэрыторыях стабільная і прагназуемая. Ідзе зніжэнне доз апрамянення за кошт натуральных фізічных працэсаў (радыеактыўны распад радыенуклідаў, гарызантальная і вертыкальная міграцыя, працэсы выветрывання і паветранага пераносу) і дзейнасці чалавека. Аднак наступствы Чарнобыльскай аварыі носяць доўгачасовы характар, мерапрыемствы па іх мінімізацыі будуць актуальны яшчэ доўгі час. Сумны вопыт пераадолення наступстваў самай буйной радыяцыйнай аварыі, памяць пра людзей, якія выканалі на высокім узроўні свой прафесійны і грамадзянскі абавязак, з'яўляюцца штодзённым напамінам сучаснаму грамадству аб неабходнасці разумнага выкарыстання дасягненняў навукова-тэхнічнага прагрэсу.  

  У Беларусі паспяхова функцыянуе развітая сістэма радыяцыйнага маніторынгу. Пра гэта заявіў начальнік службы радыяцыйнага маніторынгу Белгідрамета Мінпрыроды Міхаіл Каваленка падчас пасяджэння праекта БелТА «Экспертнае асяроддзе» на тэму «Пераадоленне наступстваў катастрофы на Чарнобыльскай АЭС: меры па сацыяльна-эканамічным развіцці пацярпелых тэрыторый» . «Радыяцыйны маніторынг у Беларусі праводзіўся з 1963 года. Далейшае развіццё гэтай сістэмы было абумоўлена як аварыяй на ЧАЭС, так і неабходнасцю арганізаваць маніторынг такіх патэнцыйна небяспечных крыніц, як атамныя станцыі сумежных дзяржаў. Ужо ў першае дзесяцігоддзе пасля аварыі на Чарнобыльскай АЭС была значна пашырана сетка радыяцыйнага маніторынгу атмасфернага паветра і арганізаваны маніторынг глеб і паверхневых вод», - сказаў Міхаіл Каваленка. Акрамя пунктаў, дзе праводзіцца ручны адбор проб, існуе сетка аўтаматызаваных сістэм кантролю радыяцыйнай абстаноўкі (АСКРА). Дадзеныя ад гэтых аўтаматычных пунктаў паступаюць у рэжыме рэальнага часу з перыядычнасцю раз у 10 хвілін. «У складзе АСКРА Белгідрамета 32 аўтаматычных пункта вымярэння. З іх 22 знаходзяцца ў зоне ўплыву сумежных дзяржаў, у тым ліку ў зоне ўплыву Чарнобыльскай АЭС. 10 пунктаў размешчаны ў раёне Беларускай АЭС», - адзначыў начальнік службы. Інфармацыя і фота ўзяты з сайта БелТА