16.09.2022
18 верасня - Сусветны дзень маніторынгу якасці вады
Штогод 18 верасня, пачынаючы з 2003 года, адзначаецца Сусветны дзень маніторынгу вады (World Water Monitoring Day), або Сусветны дзень маніторынгу якасці вады.
Гэта экалагічнае свята, заснаванае па ініцыятыве амерыканскага фонду чыстай вады, да цяперашняга часу стала інфармацыйна-адукацыйнай праграмай, накіраванай на павышэнне дасведчанасці грамадства аб праблемах водных рэсурсаў планеты і ўдзел у абароне ад забруджвання. Праграма дае магчымасць людзям самім ажыццяўляць базавы маніторынг стану мясцовых вадаёмаў, праводзіцца пры падтрымцы Федэрацыі воднай асяроддзя (Water Environment Federation, WEF) і міжнароднай воднай асацыяцыі (International Water Association, IWA). Традыцыйна ў гэты дзень прынята адбіраць пробы вады з розных паверхневых водных аб'ектаў нашай планеты для ацэнкі яе бяспекі для жыцця людзей і жывых арганізмаў.
Мэтай Сусветнага дня маніторынгу якасці вады з'яўляецца павышэнне інфармаванасці насельніцтва аб якасці водных рэсурсаў, мерах, якія прымаюцца па абароне іх ад забруджвання. Сістэматычны маніторынг водных рэсурсаў спрыяе паляпшэнню якасці спажыванай чалавекам вады і ў выніку зніжае рызыкі для здароўя насельніцтва.
Асноўныя крыніцы забруджвання вады:
Забруджванне паверхневых вод
Небяспечныя рэчывы пры кантакце з рознымі крыніцамі вады прыводзяць да забруджвання паверхневых вод. Шкодныя рэчывы з розных крыніц змешваюцца або раствараюцца з вадой рэк, азёр, вадасховішчаў, а затым - мораў і акіянаў, што прыводзіць да забруджвання паверхневых вод.
Забруджванне падземных вод
Пестыцыды і хімікаты, якія прымяняюцца да сельскагаспадарчых культур і глебы, змываюцца глыбока ў зямлю падчас дажджу. Пестыцыды змешваюцца з грунтавымі водамі і прыводзяць да іх забруджвання.
Забруджванне узважаным рэчывам
Пры такім забруджванні забруджвальныя рэчывы трапляюць у ваду і не змешваюцца з малекуламі вады. Таму ўзважаныя часціцы ў вадзе ўтвараюць глей на водным дне.
Бактэрыяльнае забруджванне
Мікраарганізмы выклікаюць гэты тып забруджвання вады. Хоць большасць мікраарганізмаў бясшкодныя, некаторыя бактэрыі і вірусы могуць выклікаць сур'ёзныя праблемы са здароўем.
Хімічнае забруджванне вады
Многія галіны прамысловасці і фермеры выкарыстоўваюць хімічныя рэчывы ў розных мэтах. Гэта прыводзіць да забруджвання вады. Розныя хімічныя рэчывы выкарыстоўваюцца для барацьбы з пустазеллем, казуркамі і шкоднікамі, пускаюць у ваду п'яўкі і распаўсюджваючымі забруджванне. Акрамя таго, металы і растваральнікі з прамысловасці таксама прыводзяць да забруджвання вады.
Наша краіна валодае дастатковымі запасамі водных рэсурсаў. Аднак, з развіццём прамысловасці і сельскай гаспадаркі адбываецца негатыўнае ўздзеянне на навакольнае асяроддзе, у тым ліку і на якасць вады.
У рамках Нацыянальнай сістэмы маніторынгу навакольнага асяроддзя ў Рэспубліцы Беларусь, якая функцыянуе у Рэспубліке Беларусь з 1993 года, праводзіцца маніторынг паверхневых і маніторынг падземных вод.
Эфектыўным інструментам недапушчэння звышнарматыўных скідаў забруджвальных рэчываў з'яўляецца правядзенне на рэгулярнай аснове аналітычнага (лабараторнага) кантролю. Штогод праводзіцца аналіз больш за 10 тысяч проб вады, кантралююцца больш за 500 выпускаў сцёкавых вод у паверхневыя водныя аб'екты.
Пункты назіранняў за станам паверхневых вод, паказчыкі і перыядычнасць правядзення назіранняў за якасцю паверхневых вод вызначаюцца загадам Міністэрства прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя Рэспублікі Беларусь ад 19 ліпеня 2019 года № 180-ОД "Аб правядзенні маніторынгу паверхневых і падземных вод".
Адбор проб паверхневых вод спецыялістамі Белгідрамета
Маніторынг паверхневых вод на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь праводзіцца ў 297 пунктах назіранняў. Рэгулярныя назіранні ажыццяўляюць на 160 водных аб'ектах, з іх 86 вадацёкаў (176 пунктаў назіранняў) і 74 вадаёмы (121 пункт назіранняў).
Вымярэнне колеру вады
Назіранні па гідрахімічных паказчыках ажыццяўляюцца дзяржаўнай установай "Рэспубліканскі цэнтр аналітычнага кантролю ў галіне аховы навакольнага асяроддзя"(РЦАК), па гідрабіялагічных – дзяржаўнай установай "Рэспубліканскі цэнтр па гідраметэаралогіі, кантролю радыеактыўнага забруджвання і маніторынгу навакольнага асяроддзя" (Белгідрамет).
Фота ўзята з інтэрнэт-крыніц
Важным напрамкам развіцця маніторынгу паверхневых вод у апошнія гады з'яўляецца паэтапнае разгортванне назіранняў па гідрамарфалагічным паказчыкам, якое ажыццяўляецца ў рамках Дзяржаўнай праграмы.
Фота ўзята з сайта rad.org.by
Праблемы ўплыву змены клімата на водныя рэсурсы знаходзяцца ў поле зроку Мінпрыроды і ў гэтым напрамку праводзіцца планамерная праца. Так, у рамках Дзяржаўнай праграмы «Ахова навакольнага асяроддзя і ўстойлівае выкарыстанне прыродных рэсурсаў» на 2016 – 2020 гады, зацверджанай пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 17 сакавіка 2016 года №205, Мінпрыроды распрацаваны праект Стратэгіі кіравання воднымі рэсурсамі ва ўмовах змянення клімату на перыяд да 2030 года.
Вада – элемент, без якога не з'явілася б жыццё на зямлі. Чалавечы арганізм, як і ўсё жывое, не можа існаваць без жыватворнай вільгаці і складаецца на 3/4 з вады. Патрабаванні да якасці вады дазваляюць засцерагчы людзей ад хваробатворных бактэрый і вірусаў, таму ўвага да яе якасці – важная задача кожнага жыхара планеты, які думае пра сваё здароўе і даўгалецце.
Спецыялізаваныя сайты
Iнфармацыйныя iнтэрнэт-парталы
Iнтэрнэт-партал Прэзiдэнта Рэспублiкi Беларусь
Міністэрства прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя Рэспублікі Беларусь
Бiяметрычныя дакументы Рэспублікі Беларусь
Нацыянальны прававы Інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь
Нацыянальны цэнтр інтэлектуальнай уласнасці
Беларускі прафсаюз работнікаў лесу і прыродакарыстання
Мінская абласная арганізацыя Беларускага прафсаюза работнікаў лесу і прыродакарыстання
Афіцыйныя геральдычныя сімвалы Рэспублікі Беларусь