05.12.2023
Кліматычная характарыстыка восені 2023 года
Сярэдняя па краіне тэмпература паветра за восеньскі сезон 2023 года была на 1,7°С вышэйшай за кліматычную норму і склала +8,7°С. Восень бягучага года заняла 5 месца ў ранжыраваным шэрагу назіранняў ад самага цёплага да самага халоднага сезона, пачынаючы з 1881 года.
Адхіленне сярэдняй тэмпературы паветра за восеньскі сезон
ад кліматычнай нормы па тэрыторыі Беларусі за перыяд 1991-2023 гг.
Станоўчая анамалія тэмпературы паветра распаўсюдзілася па ўсёй тэрыторыі краіны і знаходзілася ў асноўным у межах ад 1,0 да 2,0°С.
У абласным разрэзе найбольшыя значэнні станоўчых адхіленняў тэмпературы паветра ад кліматычнай нормы адзначаны ў Брэсцкай вобласці (у сярэднім па вобласці +2,0°С), у Віцебскай вобласці адхіленні былі найменшымі (+1,2°С).
Адхіленне (°С) сярэдняй тэмпературы паветра восеньскага сезону
ад кліматычнай нормы па тэрыторыі Беларусі
Максімальная тэмпература паветра восеньскага сезону (+29,2°C) адзначана днём 13 верасня на станцыях Брэст і Пружаны. Мінімальная тэмпература паветра адзначана на станцыі Клічаў 28 і 29 лістапада і склала -14,7°С.
Сярэдняя тэмпература паветра па месяцах восені 2023 года
і кліматычная норма па тэрыторыі Беларусі
Тэмпературны рэжым сезону ў адносінах да нормы быў неаднародным.
Цёплымі былі верасень і кастрычнік, сярэдняя тэмпература лістапада была блізкая да среднемноголетним значэнняў.
Сярэдняя па Беларусі тэмпература паветра за верасень 2023 года склала +16,2°С, што вышэй за кліматычную норму на 3,5°С. Верасень бягучага года заняў 1 месца ў ранжыраваным шэрагу назіранняў ад самага цёплага да самага халоднага, пачынаючы з 1945 года.
З 25 верасня па 1 кастрычніка па ўсёй тэрыторыі краіны ажыццявіўся ўстойлівы пераход сярэднясутачнай тэмпературы паветра праз +15°C у бок паніжэння, амаль на месяц пазней сярэдніх шматгадовых значэнняў.
Максімальнага значэння (+29,2°C) тэмпература паветра дасягнула днём 13 верасня на станцыях Брэст і Пружаны. Мінімальная тэмпература паветра адзначана на станцыі Езярышча 26 верасня і склала -0,1°С.
Сярэдняя па Беларусі тэмпература паветра за кастрычнік 2023 года склала + 8,0°С, што вышэй за кліматычную норму на 1,2°С. Кастрычнік бягучага года 11 месца ў ранжыраваным шэрагу назіранняў ад самага цёплага да самага халоднага, пачынаючы з 1945 года. Сярэдняя тэмпература паветра ўсіх трох дэкад была вышэйшай за норму.
Ўстойлівы пераход сярэдняй сутачнай тэмпературы паветра праз 10°С у бок паніжэння (заканчэнне перыяду актыўнай вегетацыі) ажыццявіўся на 3-13 дзён пазней сваіх звычайных тэрмінаў – 6-8 кастрычніка, і толькі на крайнім поўдні і паўднёвым захадзе пераход наступіў 15-16 кастрычніка. 19-26 кастрычніка па паўночнай палове краіны сярэдняя сутачная тэмпература паветра перайшла праз 5°С.
Максімальнага значэння (+25,0°С) тэмпература паветра дасягнула днём 14 кастрычніка ў Драгічыне. Мінімальная тэмпература паветра адзначана на станцыі Брагін 11 кастрычніка і склала -5,7°С.
Сярэдняя па Беларусі тэмпература паветра за лістапад 2023 года склала +1,9°С, што вышэй за кліматычную норму на 0,3°С. Вельмі цёплай была першая дэкада са станоўчай анамаліяй роўнай 4,0 С°. Сярэдняя тэмпература другой дэкады была роўная норме. Трэцяя дэкада была халоднай з адмоўнай анамаліяй роўнай -3,0°С.
12-16 лістапада (на паўтары – дзве дэкады пазней сваіх звычайных тэрмінаў) па большай частцы тэрыторыі краіны адзначана заканчэнне вегетацыйнага перыяду (ўстойлівы пераход сярэднясутачнай тэмпературы паветра праз +5°С у бок паніжэння). Толькі на крайняй поўначы і паўночным усходзе гэты пераход ажыццявіўся ў тэрміны блізкія да звычайных (19-25 кастрычніка). 17-20 лістапада па большай частцы тэрыторыі краіны тэмпература перайшла праз 0°C у бок паніжэння (раней на адну-дзве дэкады звычайных тэрмінаў), па асобных пунктах назірання Віцебскай і Гомельскай абласцей – у тэрміны блізкія да звычайных.
Максімальнага значэння (+16,7°C) тэмпература паветра дасягнула 1 лістапада на станцыі Гомель. Мінімальная тэмпература паветра за месяц адзначана на станцыі Клічаў 28 і 29 лістапада і склала -14,7°С.
За восеньскі сезон 2023 года ў сярэднім па Беларусі выпала 189 мм ападкаў, што складае 123% кліматычнай нормы. Восень 2023 года ўвайшла ў 20 самых вільготных сезонаў, пачынаючы з 1945 года, заняўшы 18 месца. Па большай частцы тэрыторыі краіны выпала 100-150% кліматычнай нормы ападкаў.
Адхіленне ( % ) сумы ападкаў за восеньскі сезон
ад кліматычнай нормы па тэрыторыі Беларусі
У абласным разрэзе найбольшая за сезон колькасць ападкаў, выпала ў Гомельскай вобласці - 223,6 мм або 146% кліматычнай нормы. Найменшая колькасць адзначана ў Брэсцкай вобласці - 141 мм або 101% нормы.
Колькасць ападкаў за восень 2023 года і кліматычная норма
па абласцях і тэрыторыі Беларусі
На працягу сезона ападкі выпадалі нераўнамерна.
Колькасць ападкаў па месяцах восені
і кліматычная норма 2023 года па тэрыторыі Беларусі
За верасень у сярэднім па рэспубліцы выпала 20,4 мм ападкаў, што склала 38% кліматычнай нормы. Верасень 2023 года заняў 3 месца ў ранжыраваным шэрагу назіранняў ад самага сухога да самага вільготнага, пачынаючы з 1945 года. На станцыях Езярышча, Орша і Бабруйск быў абноўлены гістарычны месячны мінімум сумы ападкаў. Па большай частцы тэрыторыі краіны выпала 25-50% нормы ападкаў.
За кастрычнік у сярэднім па рэспубліцы выпала 83,3 мм ападкаў, што склала 153% кліматычнай нормы. Кастрычнік 2023 года заняў 10 месца ў ранжыраваным шэрагу назіранняў ад самага вільготнага да самага сухога, пачынаючы з 1945 года. Па большай частцы тэрыторыі краіны выпала 100-200% кліматычнай нормы ападкаў.
За лістапад у сярэднім па рэспубліцы выпала 85,6 мм ападкаў, што склала 187% кліматычнай нормы. Лістапад 2023 года заняў 3 месца ў ранжыраваным шэрагу назіранняў ад самага вільготнага да самага сухога, пачынаючы з 1945 года. На 10 станцыях на тэрыторыі Віцебскай, Мінскай, Магілёўскай і Гомельскай абласцей былі абноўлены гістарычныя максімумы сумы ападкаў за месяц. На станцыях Сянно, Беразіно, горкі і Слаўгарад былі абноўлены Гістарычныя сутачныя сумы ападкаў. Ападкі па тэрыторыі краіны распаўсюджваліся нераўнамерна. Адзначалася павелічэнне аб'ёму ападкаў з захаду на ўсход ад 100-170% да 240% і больш кліматычнай нормы адпаведна.
У асобныя суткі ў начныя і ранішнія гадзіны месцамі назіраліся туманы. На працягу сезона ў асобных раёнах адзначаліся навальніцы і град, галалёдныя з'явы, завеі. З другой паловы трэцяй дэкады лістапада ўсталявалася снежнае покрыва, вышынёй на апошні дзень месяца ад 1 см у Пружанах да 39 см у Езярышчы, толькі на станцыі Гродна снежнае покрыва адсутнічала. Звычайна ўстойлівае снежнае покрыва ў Беларусі кладзецца ў асноўным у другой дэкадзе снежня. На працягу сезона ў асобных раёнах адзначалася ўзмацненне хуткасці ветру парывамі да 15 м/с і больш, месцамі дасягнула крытэра небяспечнай гідраметэаралагічнай з'явы (25 м/с і больш). Максімальная хуткасць ветру за сезон адзначана на станцыі Слуцк 8 кастрычніка (28 м/с).
Пры выкарыстанні інфармацыі спасылка на Белгідрамет абавязкова
Спецыялізаваныя сайты
Iнфармацыйныя iнтэрнэт-парталы
Iнтэрнэт-партал Прэзiдэнта Рэспублiкi Беларусь
Міністэрства прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя Рэспублікі Беларусь
Бiяметрычныя дакументы Рэспублікі Беларусь
Нацыянальны прававы Інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь
Нацыянальны цэнтр інтэлектуальнай уласнасці
Беларускі прафсаюз работнікаў лесу і прыродакарыстання
Мінская абласная арганізацыя Беларускага прафсаюза работнікаў лесу і прыродакарыстання
Афіцыйныя геральдычныя сімвалы Рэспублікі Беларусь