Міністэрства прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя Рэспублікі Беларусь Дзяржаўная ўстанова "Рэспубліканскі цэнтр па гідраметэаралогіі, кантролю радыеактыўнага забруджвання і маніторынгу навакольнага асяроддзя" БЕЛГIДРAМЕТ
19.03.2020

22 сакавіка - Сусветны дзень водных рэсурсаў

Сусветны дзень водных рэсурсаў праводзіцца штогод 22 сакавіка з мэтай засяродзіць увагу на важнасці доступу да прэснай вады, а таксама прапагандаваць метады ўстойлівага выкарыстання прэснай вады.
Ідэя святкавання Сусветнага дня водных рэсурсаў была вылучана ў 1992 годзе на Канферэнцыі ААН па навакольным асяроддзі і развіцці ў Рыа-дэ-Жанейра.
Кожны год прадстаўнікамі ААН выбіраецца пэўная тэма дня. Тэма Сусветнага дня водных рэсурсаў 2020 года прысвечана непарыўнай сувязі пытанняў вады і водазабеспячэння з праблемамі змены клімату. Граматнае выкарыстанне вады дапаможа ў барацьбе з паводкамі, засухай, павялічыць доступ да вады для большай колькасці людзей, знізіць узровень забруджвання вады, скароціць аб'ёмы парніковых газаў, а таксама дапаможа змагацца са змяненнем клімату.
За апошняе дзесяцігоддзе паводкі, ураганы, хвалі цяпла, засухі і іншыя з'явы надвор'я сталі прычынай больш за 90% буйных стыхійных бедстваў. Чакаецца, што ў сувязі са змяненнем клімату іх частата і інтэнсіўнасць ўзрасце.
У Пятым ацэначным дакладзе Міжурадавай групы экспертаў па змене клімату даецца ацэнка гідралагічных наступстваў змены клімату:
* Рызыкі змены клімату, звязаныя з прэснай вадой, значна ўзрастаюць з павелічэннем канцэнтрацыі парніковых газаў. Паводле ацэнак даследаванняў у галіне мадэлявання, з надыходам чарговага этапу глабальнага пацяплення прыкладна 7 % сусветнага насельніцтва, паводле прагнозаў, будуць пазбаўлены па меншай меры 20 % аднаўляльных крыніц вады.
* У бліжэйшыя дзесяцігоддзі змяненне клімату, верагодна, прывядзе да павелічэння частоты метэаралагічных засух (памяншэння колькасці ападкаў) і сельскагаспадарчых засух (памяншэння вільготнасці глебы) у многіх рэгіёнах, якія сёння з'яўляюцца засушлівымі. Як следства, у гэтых рэгіёнах, хутчэй за ўсё, пачасцяцца кароткачасовыя або хутка развіваючыюся гідралагічныя засухі (паменшыцца аб'ём паверхневых і падземных вод).
* Змена клімату негатыўна ўплывае на прэснаводныя экасістэмы, адбіваючыся на русловом сцёку і якасці вады, а таксама ствараючы рызыкі для пітной вады. Крыніцамі гэтых рызык з'яўляюцца павышэнне тэмпературы, павелічэнне наносаў, рост канцэнтрацыі біягенных і забруджвальных рэчываў у выніку моцных дажджоў, скарачэнне тэмпаў развядзення забруджвальнікаў падчас засухі і парушэнне працы ачышчальных збудаванняў падчас паводак.
• У рэгіёнах, дзе выпадае снег, пад уплывам клімату змянілася сезоннасць сцёку. За апошнія дзесяцігоддзі пацяпленне прывяло да скарачэння максімальнай вышыні вясновага снежнага покрыва і паскарэння яго раставання. Сталі назірацца менш маштабныя паводкі, выкліканыя раставаннем снегу, а таксама выпадкі павелічэння сцёку зімой і памяншэння межэннага сцёку летам.
У Рэспубліцы Беларусь праблема водных рэсурсаў ва ўмовах змянення клімату вырашаецца на ўрадавым узроўні. Міністэрствам прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя Рэспублікі Беларусь была распрацавана Стратэгія кіравання воднымі рэсурсамі ва ўмовах змянення клімату на перыяд да 2030 года (далей-Стратэгія). Галоўнай стратэгічнай мэтай з'яўляецца дасягненне доўгатэрміновай воднай бяспекі краіны для яе цяперашняга і будучых пакаленняў.
Адным з важных момантаў, вызначаных дадзенай Стратэгіяй, з'яўляецца забеспячэнне насельніцтва дакладнай і рэгулярнай інфармацыяй аб якасці паверхневых і падземных вод, крыніцах іх забруджвання, праводзяцца планаваныя  мерапрыемства па ліквідацыі крыніц забруджвання водных аб'ектаў. Маніторынгам паверхневых вод займаюцца дзяржаўная ўстанова "Рэспубліканскі цэнтр па гідраметэаралогіі, кантролю радыеактыўнага забруджвання і маніторынгу навакольнага асяроддзя і Дзяржаўная ўстанова «Рэспубліканскі цэнтр аналітычнага кантролю ў галіне аховы навакольнага асяроддзя». У 2019 годзе маніторынг паверхневых вод на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь праводзіўся ў 225 пунктах назіранняў.
Па дадзеных назіранняў 2019 года найбольш забруджанымі павярхоўнымі воднымі аб'ектамі з'яўляюцца рэкі: Свіслач н.п.Каралішчавічы, Лошыца ў межах г.Мінск, Пліса ў раёне г.Жодзіна (басейн р.Днепр); Мухавец у раёне г.Кобрын, Заходні Буг у н.п.Рэчыца, н.п.Навасёлкі і ў н.п.Тамашоўка, Лясная Правая ў н.п.Камянюкі, р.Рудаўка (басейн р.Заходні Буг); Ясельда ніжэй і вышэй г. Бярозы, Морач у н.п.Яськавічы, р.Льва, р.Гарынь (басейн р.Прыпяць); Уша ніжэй г.Маладзечна (басейн р.Нёман), гэтак жа воз.Белае і вдхр.Белавежская пушча.
Вынікі маніторынгу за 2019 год і аналіз шматгадовых шэрагаў гідрахімічных звестак сведчаць аб тым, што паверхневыя воды ў рэспубліцы схільныя як антрапагеннаму ўплыву (залішнія канцэнтрацыі біягенных элементаў часцей за іншых фіксаваліся ў водных аб'ектах Рэспублікі Беларусь, радзей – арганічных рэчываў), так і прыроднаму (павышаны тэмпературны рэжым і недахоп ападкаў прыводзілі да дэфіцыту растворанага кіслароду, павелічэння ўтрымання біягенных у перыяд летняй межэні і арганічных рэчываў у перыяд паводкі).
 

Спецыялізаваныя сайты і сайты Філіялаў